Улсын Их Хурлын Төсвийн байнгын хорооны өнөөдрийн хуралдаан 09 цаг 23 минутад гишүүдийн 52.0 хувийн ирцтэй эхэлж, гурван асуудал хэлэлцэн шийдвэрлэв.

Хуралдааны эхэнд Засгийн газраас 2025 оны 04 дүгээр сарын 30-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн “Монгол Улсын хөгжлийн 2026 оны төлөвлөгөө батлах тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төслийн хоёр дахь хэлэлцүүлгийг явуулсан.

Хэлэлцэж байгаа асуудалтай холбогдуулан Улсын Их Хурлын гишүүн Ж.Ганбаатар, Дав.Цогтбаатар, Р.Батболд, Ж.Батжаргал, Г.Ганбаатар нар асуулт асууж, хариулт авлаа. Гишүүд хөгжлийн төлөвлөгөө бодит бус тооцоололтой буйг анхааруулаад улмаар төлөвлөгөөнд туссан арга хэмжээний санхүүжих дүнгүүд хэт ялгаатай байгаа тул ирэх оны төсвийн төсөлд тусгахдаа санхүүжих дүнтэй нь уялдуулаад төслийн үр өгөөж, тоо хэмжээг нэмэгдүүлэн засварлаж оруулж ирэх боломжтой эсэхийг тодруулж байлаа. Мөн улсын санхүү төсөв, хөрөнгө оруулалтын хэр хэмжээндээ тааруулан эдийн засгийн гурван үндсэн коридортоо чиглүүлж, үүнийгээ дагасан хөгжлийн төлөвлөлтөө тодорхой болгож, бүх анхаарал, хөрөнгөө чиглүүлэх шаардлагатай гэж байлаа.

Тодруулбал, Улсын Их Хурлын гишүүн Ж.Ганбаатар 2026 оны орлогыг хэрхэн төсөөлсөн талаар лавлаад орлогоо буруу төлөвлөвөл дараагийн асуудлуудыг будилуулдаг гэдгийг анхааруулж байлаа. Эдийн засаг, хөгжлийн яамны Төрийн нарийн бичгийн дарга И.Батхүү, Сүүлийн үед үүсээд байгаа гадаад худалдааны тарифын нөхцөл байдал, олон улсын эдийн засгийн чиг хандлага нь хоёр жил дараалан сөрөг үр дагавар үзүүлэхээр байгаа. Ялангуяа манай гол экспортлогч зах зээл болох БНХАУ-ын эдийн засагт сөрөг нөлөө үзүүлэх олон улсын судалгааны байгууллагуудын тооцоолол гарсан. Иймд бид өнгөрсөн жилийн 6.5 хувийн өсөлтийг энэ жилийн тооцоололдоо 6.0 хувь болгож бууруулсан. Засгийн газраас экспортыг нэмэгдүүлэх ажлын хэсэг гаргаад экспортын биет хэмжээг нэмэгдүүлэх чиглэлд анхаарч ажиллаж байна. Төлөвлөгөөний хувьд 2026 онд нүүрсний экспортын 93 сая тонн, зэсийн баяжмалыг 2.0 сая тонн, алтыг 20 тонн, төмрийн хүдрийг 9.4 сая тонн гэж тооцоолоод байна. Үнийн хувьд Төсвийн тогтвортой байдлын зөвлөлөөс нүүрсийг 85 ам.долларын тооцоолол ирүүлсэн ч бид болгоомжлон 80 ам.доллароор тооцсон. Зэсийн баяжмалыг 2659, алт 2600, төмрийн хүдрийг 69 ам.доллароор тус тус тооцоолсон гэв.

Мөн Улсын Их Хурлын гишүүн Дав.Цогтбаатар тогтоолын төсөлд төсвийн урсгал зардлыг бууруулж, дотоодын нийт бүтээгдэхүүний 24 хувиас хэтрүүлэхгүй байхаар тооцоолно гэснийг дурдаад урсгал зардал бууруулах тооцоололд 2026 онд  тавилга эд хогшил авахгүй, бусдаар гүйцэтгүүлэх арга хэмжээг авч хэрэгжүүлэхгүй гэх зэргээр ямархуу байдлаар төлөвлөснийг тодруулав. Сангийн яамны Төсвийн бодлого, төлөвлөлтийн газрын дарга М.Санжаадорж, Монгол Улсын хөгжлийн 2026 оны төлөвлөгөөнд урсгал зардлыг 24 хувьд барих, орон тоог 9.0 хувиар бууруулна гэх зэргээр шууд механикаар тооцсон байсан. Тавилга, эд хогшил авахгүй гэх зэргээр механик байдлаар ийм хэмжээний зардал гаргаж чадахгүй. Иймд бидэнд төлөвлөгөө хэрэгтэй. Чиг үүргийн шинжилгээг бүрэн хэмжээнд хийгээд, төр зайлшгүй хийх шаардлагагүй ажлуудаа хувийн хэвшилд шилжүүлэх замаар л бүтцийн томоохон өөрчлөлтийг хийж байж л, асуудлыг оруулж ирэх боломжтой.  Механикаар ийм үүрэг авбал шууд  хийхэд хүнд хэмээх тайлбарыг өгч байлаа.

Үргэлжлүүлэн тогтоолын төсөлтэй холбогдуулан Улсын Их Хурлын гишүүдээс ирүүлсэн зарчмын зөрүүтэй саналын томьёоллоор санал хураалт явуулсан. Энэ талаарх Байнгын хорооны санал, дүгнэлтийг Эдийн засгийн байнгын хороонд хүргүүлэхээр тогтов.

Дараа нь Засгийн газар 2025 оны 04 дүгээр сарын 30-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн Монгол Улсын нэгдсэн төсвийн 2026 оны төсвийн хүрээний мэдэгдэл, 2027-2028 оны төсвийн төсөөллийн тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн “Засгийн газрын өрийн удирдлагын 2026-2028 оны стратегийн баримт бичиг батлах тухай" Улсын Их Хурлын тогтоолын төслийн анхны хэлэлцүүлгийг хийлээ.

Монгол Улсын Их Хурлын чуулганы хуралдааны дэгийн тухай хуулийн 39 дүгээр зүйлийн 39.10-т заасны дагуу Байнгын хороо хуулийн төслийг зүйл бүрээр хэлэлцэв. Монгол Улсын нэгдсэн төсвийн 2026 оны төсвийн хүрээний мэдэгдэл, 2027-2028 оны төсвийн төсөөллийн тухай хуулийн төсөл нь нэг зүйлтэй бөгөөд төсөлтэй холбогдуулан асуулт асууж, зарчмын зөрүүтэй санал гаргах гишүүн байсангүй.

Харин “Засгийн газрын өрийн удирдлагын 2026-2028 оны стратегийн баримт бичиг батлах тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төслийн талаарх найруулгын шинж чанартай зарчмын зөрүүтэй долоон саналаар санал хураалтыг явуулсан. Энэ талаарх Байнгын хорооны санал, дүгнэлтийг Улсын Их Хурлын чуулганы нэгдсэн хуралдаанд танилцуулахаар болов. 

Хуралдааны төгсгөлд "Нэр дэвшигчийг бүртгэх тухай" Байнгын хорооны тогтоолын төслийг хэлэлцэв. Тус тогтоолын төсөлд Санхүүгийн зохицуулах хорооны орон тооны бус гишүүнд нэр дэвших тухай хүсэлтийг 2025 оны 05 дугаар сарын 22-ны өдрөөс 2025 оны 06 дугаар сарын 04-ний өдрийн 17 цаг 30 минут хүртлэх хугацаанд хүлээн авч, нэр дэвшигчийг бүртгэхээр тусгажээ.

Тогтоолын төсөлтэй холбогдуулан асуулт асууж, үг хэлэх гишүүн байгаагүй тул Байнгын хорооны тогтоолын төслийг батлахыг хуралдаанд оролцсон гишүүдийн олонх дэмжлээ гэж Улсын Их Хурлын Хэвлэл мэдээллийн газраас мэдээлэв.